epset

Γλωσσάρι Α-Ω

ABEKT - eopac

H νέα διαδικτυακή υπηρεσία "ΑΒΕΚΤ e-opac" για τη διαχείριση και τη διάθεση του ψηφιακού περιεχομένου των  βιβλιοθηκών  σήμερα αναπτύσσεται και διατίθεται πιλοτικά από το ΕΚΤ. Η υπηρεσία αφορά τη διαχείριση βιβλιογραφικών εγγραφών και της αντίστοιχης πλήρης ψηφιακής τους έκδοχής καθώς και τη διάθεση τους μέσα από ένα ευέλικτο και ιδιαίτερα φιλικό περιβάλλον αναζήτησης και πλοήγησης στο διαδίκτυο.

Aπλή αναζήτηση

Δυνατότητα γρήγορης εισαγωγής του όρου ή των όρων αναζήτησης

DART-Europe

Το DART-Europe είναι ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο ερευνητικών βιβλιοθηκών και κοινοπραξιών βιβλιοθηκών ανά την Ευρώπη, που συνεργάζονται με στόχο να προωθήσουν τη διαδικτυακή πρόσβαση στις διδακτορικές διατριβές της Ευρώπης. Οι διατριβές που έχουν εκπονηθεί σε ευρωπαικά ακαδημαικά και ερευνητικά ιδρύματα συγκεντρώνονται στην ενιαία διαδικτυακή πύλη του DART-Europe. H πρωτοβουλία υποστηρίζεται από το LIBER (Ligue des Bibliothèques Européennes de Recherche) και αποτελεί την Ευρωπαϊκή Ομάδα Εργασίας του NDLTD (Networked Digital Library of Theses and Dissertations). Απαραίτητο συστατικό του εγχειρήματος αυτού είναι η ανταλλαγή τεχνογνωσίας μεταξύ των φορέων που ανήκουν στο Dart-Europe.   Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) συμμετέχει στο DART-Europe και διοχετεύει τις ελληνικές διατριβές του Eθνικού Αρχείου Διδακτορικών Διατριβών (ΕΑΔΔ) στη δικτυακή πύλη του DART.

EKT Datacenter

Ένα Data Center ή  Computer Centre περιλαμβάνει υπολογιστικά συστήματα και σχετικές απαραίτητες υποστηρικτικές υποδομές μεγάλης κλίμακας, όπως τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό, συστήματα αποθήκευσης, αδιάλειπτης και έκτακτης παροχής ενέργειας, συνδέσεις διαδικτύου, συστήματα ψύξης, ασφαλείας, ελέγχου και παρακολούθησης κ.ά. Το Datacenter του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ), το οποίο  φιλοξενεί εκατοντάδες φυσικούς και εικονικούς εξυπηρετητές, αποτελεί σημείο αναφοράς για τον ελληνικό χώρο. Επιπλέον της e-υποδομής του ΕΠΣΕΤ στο Datacenter  του ΕΚΤ φιλοξενείται ο μεγαλύτερος κόμβος του Hellas Grid “Athena”, ενώ σε ειδικά διαμορφωμένο ανεξάρτητο χώρο βρίσκονται οι κόμβοι GRIX, GEANT, ΠΙΘΟΣ και ViMA της ΕΔΕΤ Α.Ε.

Το Datacenter του ΕΚΤ είναι εξοπλισμένο με το σύνολο των απαραιτήτων υποδομών για έλεγχο κλιματολογικό συνθηκών, έλεγχο πρόσβασης, πυρανίχνευση/πυρόσβεση, αδιάλειπτη και έκτακτη παροχή  ισχύος καθώς και απομακρυσμένη παρακολούθηση. Έχουν εφαρμοστεί τεχνολογίες Green IT, ενώ έχει αναπτυχθεί ένα προηγμένο σύστημα παρακολούθησης και διάθεσης πληροφοριών για την ενεργειακή του κατανάλωση και τις επιδόσεις της πλατφόρμας virtualization του φορέα σε πραγματικό χρόνο.

Europeana

Η Europeana αποκαλείται και ψηφιακή βιβλιοθήκη, μουσείο και αρχείο της Ευρώπης. Πρόκειται για μία διαδικτυακή Πύλη αναζήτησης η οποία προσφέρει ενιαία πρόσβαση σε περισσότερα από 24 εκατομμύρια ψηφιακά και ψηφιοποιημένα πολιτιστικά αντικείμενα, όπως βιβλία, χάρτες, ηχογραφήσεις, φωτογραφίες, αρχειακά έγγραφα, πίνακες και ταινίες που προέρχονται από τις εθνικές βιβλιοθήκες και τα πολιτιστικά ιδρύματα των 27 Κρατών-Μελών της ΕΕ.

Η Europeana είναι διαθέσιμη σε όλες τις γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προσφέρει άμεση και ελεύθερη πρόσβαση στις σημαντικότερες συλλογές και σε αριστουργήματα από όλο το φάσμα των επιστημών και των τεχνών, όπως την αρχιτεκτονική, την πολιτική, την ιστορία, τη μουσική και τον κινηματογράφο, ανοίγοντας, έτσι, νέους δρόμους για την εξερεύνηση του ευρωπαϊκού πολιτιστικού πλούτου.

Τα περιγραφικά μεταδεδομένα της Europeana καθίστανται διαθέσιμα με μία ανοικτή άδεια που επιτρέπει την επανάχρησή τους και δημοσιεύονται ως Ανοικτά Διασυνδεδεμένα Δεδομένα.

Πηγή: Europeana

Europeana Data Model

Πρόκειται για το νεότερο μοντέλο αναπαράστασης ή τεκμηρίωσης της πληροφορίας που χρησιμοποιεί η Europeana. Αντίθετα με τον προκάτοχό του, Europeana Semantic Elements, το οποίο βασίστηκε στη λογική του "χαμηλότερου κοινού παρονομαστή" για την επίτευξη της σημασιολογικής διαλειτουργικότητας μεταξύ της ανομοιογενούς πληροφορίας που προέρχεται από μουσεία, αρχεία, βιβλιοθήκες και πολιτιστικούς φορείς εν γένει στην Ευρώπη, το EDM υιοθετεί ένα ανοικτό δυναμικό πλαίσιο πολυεπίπεδης αναπαράστασης ικανό να αξιοποιήσει τον πλούτο και την ποικιλότητα των διαφορετικών προτύπων τεκμηρίωσης που χρησιμοποιούνται στους επιμέρους τομείς από τους πολιτιστικούς φορείς και τους φορείς μνήμης. Ενδεικτικά, αναφέρονται, για παράδειγμα, το LIDO για τη μουσειακή, το EAD για την αρχειακή τεκμηρίωση και το MARC αναφορικά με τις ψηφιακές βιβλιοθήκες. Το EDM βασίζεται στις τεχνολογίες του σημασιολογικού ιστού (Web 3.0).

Πηγή: EDM Primer

Europeana Semantic Elements

Είναι το βασικό οριζόντιο μοντέλο μεταδεδομένων της Europeana το οποίο βασίζεται στο Dublin Core και είναι εμπλουτισμένο με 12 επιπλέον πεδία, ίδια της Europeana. Χρησιμοποιήθηκε αρχικά για να καταστεί δυνατή η ενιαία βάση δεδομένων της Europeana και για να μπορέσει ο φορέας να συσσωρεύσει και να ομογενοποιήσει ετερογενή μεταδεδομένα από μουσεία, βιβλιοθήκες, αρχεία και οπτικοακουστικές συλλογές από όλη την Ευρώπη. Σταδιακά αντικαθίσταται από το πλουσιότερο, σε δομή και πληροφορία, Europeana Data Model.

Πηγή: Europeana Technical Requirements

OpenABEKT

Πρόκειται για την έκδοση της Υπηρεσίας ΑΒΕΚΤ σε μορφή Λογισμικού στο Νέφος. Το ΑΒΕΚΤ είναι μία υπηρεσία Αυτοματισμού Βιβλιοθηκών η οποία αναπτύσσεται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και παρέχεται σε βιβλιοθήκες και σε φορείς εν γένει που διαχειρίζονται βιβλιοθηκονομικό υλικό.  H ανάπτυξη του συστήματος βασίζεται σε διεθνή πρότυπα και κανόνες.Το ΑΒΕΚΤ διαχειρίζεται πολυγλωσσικά βιβλιογραφικά δεδομένα όλων των τύπων (μονογραφίες, περιοδικά, εφημερίδες, εικόνες, video, μουσική κ.ά.), ενώ η διεπαφή χρήστη (user interface) και η ενσωματωμένη Βοήθεια διατίθενται στην ελληνική και αγγλική γλώσσα.

Πηγή: ΑΒΕΚΤ και Wikipedia

OpenAire

Η διαδικτυακή πύλη OpenAIRE αναπτύσσεται στο πλαίσιο του ομώνυμου έργου και παρέχει ανοικτή πρόσβαση σε επιστημονικές δημοσιεύσεις που προκύπτουν από έργα που συγχρηματοδοτούνται από το 7ο ΠΠ, και ειδικότερα, από τα προγράμματα "Υγεία", "Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών", "Ενέργεια", "Περιβάλλον", "Κοινωνικο-οικονομικές και Ανθρωπιστικές Επιστήμες", "Ιδέες", "Ερευνητικές Υποδομές" και "Επιστήμη στην Κοινωνία". Το έργο υποστηρίζει και υλοποιεί το Πιλοτικό Πρόγραμμα της ΕΕ για την Ανοικτή Πρόσβαση στο 7ο ΠΠ (Open Access Pilot in FP7) και τις σχετικές Οδηγίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC Scientific Council Guidelines for Open Access). Το ΕΚΤ συμμετέχει ως Κέντρο Ανοικτής Πρόσβασης για την Ελλάδα και υποστηρίζει τους Έλληνες επιστήμονες που επιθυμούν να καταθέσουν σε αποθετήρια ανοικτής πρόσβασης τις δημοσιεύσεις τους.

Pandektis

Pandektis is a repository held by the National Hellenic Research Foundation. The repository contains major digital collections on Greek history and civilization. This digital Thesaurus of Primary Sources for Greek History and Culture' aims to provide free access to eleven integrated and scientifically elaborated collections produced by the three humanistic Institutes:  Institute of Greek and Roman Antiquity, Institute of Byzantine Research, Institute of Neohellenic Research. Since today, there are more than 40.000 entries and 23.000 archives available in digital form. EKT has developed certain applications to ensure the file’s interoperability and a number of digital services and tools. In the frame of NIRST, Pandektis is constantly enriched with new collections of cultural significance.

 

SaaS (Software as a service)

Το Software as a Service, γνωστό στα ελληνικά ως Λογισμικό ως Υπηρεσία, είναι ένα μοντέλο παροχής λογισμικού κατά το οποίο το λογισμικό και τα σχετικά δεδομένα φιλοξενούνται στο Νέφος. Οι υπηρεσίες SaaS είναι  προσβάσιμες από τους χρήστες διαδικτυακά και απομακρυσμένα, χωρίς να απαιτείται δηλαδή, η τοπική εγκατάσταση και συντήρηση λογισμικού, εξυπηρετητών ή άλλων συστημάτων και υποδομών. Καθώς αυξάνονται οι χρήστες, μειώνεται το κόστος παροχής και συντήρησης της υπηρεσίας και με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται οικονομία κλίμακας στη χρήση των εργαλείων και υπηρεσιών που προσφέρονται από το λογισμικό.
 

Πηγή: Wikipedia

Άδειες Creative Commons

Οι άδειες Creative Commons  εκδίδονται από την ομώνυμη μη κερδοσκοπική οργάνωση Creative Commons που είναι αφιερωμένη στην επέκταση των πνευματικών δικαιωμάτων και στον νόμιμο διαμοιρασμό των πνευματικών έργων. Με σκοπό να ξεπεραστούν τα προβλήματα που οι τρέχοντες νόμοι περί πνευματικής ιδιοκτησίας δημιουργούν για την ελεύθερη διανομή πληροφορίας, οι άδειες αυτές -μέσω ποικίλων σχημάτων χορήγησης- επιτρέπουν στους δημιουργούς να δηλώνουν εύκολα ποια δικαιώματα διατηρούν και ποιά παραμερίζουν προς όφελος άλλων δημιουργών. Το εγχείρημα παρέχει άδειες πνευματικών δικαιωμάτων διαφόρων τύπων, τις οποίες οι δημιουργοί μπορούν να χρησιμοποιήσουν κατά την δημοσίευση των έργων τους στο διαδίκτυο.  Όλες αυτές οι προσπάθειες, και ακόμη περισσότερες, γίνονται για να αντιμετωπίσουν τα αποτελέσματα της κυρίαρχης και όλο και περισσότερο περιοριστικής  σύγχρονης κουλτούρας αδειών χρήσης.

Αναζήτηση

Υπηρεσία κατά την οποία ο χρήστης αναζητά συγκεκριμένο όρο ή όρους σε μία υπηρεσία. Υπάρχει η Απλή και η Σύνθετη Αναζήτηση.

Ανοικτά Βιβλιογραφικά Δεδομένα

Τα Ανοικτά Βιβλιογραφικά Δεδομένα και Μεταδεδομένα διατίθενται με τέτοια άδεια, ώστε ο οποιοσδήποτε να μπορεί να τα χρησιμοποιεί, να τα επαναχρησιμοποιεί και να τα αναδιανέμει, τα ίδια ή τροποποιήσεις τους, με μοναδικό περιορισμό την αναφορά στην πηγή τους ή την παρόμια διανομή [1]. Η δημοσίευση των βιβλιογραφικών μεταδεδομένων ως Ανοικτά Διασυνδεδεμένα Μεταδεδομένα συντελεί στον εμπλουτισμό του σημασιολογικού ιστού (semantic web), στη μεγαλύτερη ευρεσιμότητα των συλλογών που έχουν στην κατοχή τους οι βιβλιοθήκες και στη δημιουργία συλλογικών καταλόγων. Ταυτόχρονα, η διάθεση Ανοικτών Βιβλιογραφικών Δεδομένων συντελεί στον περιορισμό του κόστους καταλογογράφησης [2].

Πηγές:

[1] Ορισμός της Ανοικτής Γνώσης,

[2] Niggerman, E. (2012) The importance of Open Data to National Libraries

Ανοικτά Δεδομένα

Είναι τα δεδομένα που διατίθενται με τέτοια άδεια, ώστε ο οποιοσδήποτε να μπορεί να τα χρησιμοποιεί, να τα επαναχρησιμοποιεί και να αναδιανέμει τα ίδια ή τροποποιήσεις τους, με μοναδικό περιορισμό την αναφορά στην πηγή τους ή την παρόμια διανομή.

Πηγή: Ορισμός της Ανοικτής Γνώσης

Ανοικτά Δημόσια Δεδομένα

Είναι τα στοιχεία και οι πληροφορίες που παράγουν και διαθέτουν οι φορείς της δημόσιας διοίκησης και τα οποία είναι προσβάσιμα από όλους χωρίς θεσμικούς και τεχνικούς φραγμούς. Τα τελευταία χρόνια ενισχύονται και στην Ελλάδα οι πολιτικές για την ευρύτερη δυνατή διάθεση και περαιτέρω χρήση των Δημοσίων Δεδομένων, δεδομένου και του ότι τα Δημόσια Δεδομένα έχουν παραχθεί με χρήματα και πόρους των πολιτών. Τα Δημόσια Δεδομένα αποτελούν ένα μοχλό οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης με διαφόρους τρόπους:  είτε ως αυτοτελές οικονομικό αγαθό (π.χ. ως πρώτη ύλη για τη δημιουργία υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας στην εκπαίδευση) είτε ως επικουρικό μέσο για τη μείωση του κόστους και την αύξηση της παραγωγικότητας στη δημόσια διοίκηση (π.χ. με τη συλλογή, διάθεση και διαρκή δημόσια αξιολόγηση οικονομικών δεδομένων απο διάφορες δημοσίες υπηρεσίες). Τέλος, μπορούν να αποτελέσουν  στοιχείο για την  εύρυθμη λειτουργία της αγοράς (π.χ  με δημοσιοποίηση των όρων και της προόδου των δημοσίων συμβάσεων) και συντελούν στη χρηστή διοίκηση μέσω της διασφάλισης της διαφάνειας στην άσκηση της δημόσιας εξουσίας.

Ανοικτά Διασυνδεδεμένα Δεδομένα

Ανοικτά Διασυνδεδεμένα Δεδομένα είναι τα δεδομένα τα οποία δημοσιεύονται με τη χρήση τεχνολογιών του Σημασιολογικού Ιστού (Web3.0), και τα οποία είναι ανοικτά, συνοδεύονται, δηλαδή, από μία ανοικτή άδεια και δεν υπάγονται σε τεχνολογικούς ή νομικούς περιορισμούς ως προς την επανάχρησή τους.

Ανοικτή Πρόσβαση

Ανοικτή Πρόσβαση είναι η ελεύθερη, άμεση, διαρκής και απαλλαγμένη από τέλη και τους περισσότερους περιορισμούς πνευματικών δικαιωμάτων, διαδικτυακή πρόσβαση σε ψηφιακό ακαδημαϊκό και επιστημονικό περιεχόμενο. Οι αναγνώστες και χρήστες του διαδικτύου μπορούν να χρησιμοποιούν ελεύθερα το διατιθέμενο υλικό για ερευνητικούς, εκπαιδευτικούς και άλλους σκοπούς. Πρωταρχικός σκοπός της κίνησης της Ανοικτής Πρόσβασης  είναι η διευκόλυνση της ανταλλαγής επιστημονικών πληροφοριών. Για περισσότερες πληροφορίες  επισκευτείτε το www.openaccess.gr  

Ανοικτό Περιεχόμενο

Είναι οποιοδήποτε έργο το οποίο εμπίπτει στο Ν.2121/1993 "Πνευματική ιδιοκτησία, συγγενικά δικαιώματα και πολιτιστικά θέματα" [1], το οποίο διατίθεται με τέτοια άδεια, ώστε  οποιοσδήποτε να μπορεί να το χρησιμοποιεί και να το αναδιανέμει στην ίδια μορφή ή  τροποποιημένο, με μοναδικό περιορισμό την αναφορά στην πηγή ή την παρόμοια διανομή [2]. Στο Ανοικτό Περιεχόμενο ανήκει, ακόμη, περιεχόμενο το οποίο δεν υπάγεται ή για το οποίο έχουν παρέλθει οι περιορισμοί της Πνευματικής Ιδιοκτησίας, ανήκει, δηλαδή στο Δημόσιο Τομέα. Το Ανοικτό και το Ελεύθερο Περιεχόμενο είναι έννοιες πολύ κοντινές και συχνά χρησιμοποιούνται με ταυτόσημο τρόπο [3].

Πηγές: [1] Ν.2121/1993 "Πνευματική ιδιοκτησία, συγγενικά δικαιώματα και πολιτιστικά θέματα",

[2] Ορισμός της Ανοικτής Γνώσης, [3] Βικιπαίδεια: Ελεύθερο Περιεχόμενο

Ανοικτότητα

Η ανοικτότητα στο χώρο των  Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών αφορά στη δυνατότητα χρήσης, μετατροπής, επανάχρησης και διανομής δεδομένων, περιεχομένου, λογισμικού και τεχνολογιών χωρίς τη μεσολάβηση τεχνολογικών, νομικών ή άλλων περιορισμών, ή με μόνο περιορισμό την αναφορά στην πηγή ή το δημιουργό.

Απόθεση τεκμηρίου

 Φόρτωση (ανέβασμα) ψηφιακού τεκμηρίου σε αποθετήριο.

Αποθετήριο

Είναι ένα σύστημα που χρησιμεύει στην ηλεκτρονική απόθεση, διαχείριση και διάθεση ψηφιακού περιεχομένου (ήχου, στατικής και κινούμενης εικόνας, βίντεο, τρισδιάστατων αναπαραστάσεων και κειμένων) που χρήζει μακροχρόνιας διατήρησης.

Ασφαλής Διαφύλαξη

Είναι η δημιουργία απομακρυσμένων αντιγράφων ασφαλείας των ψηφιακών πόρων για τη διασφάλιση της μακροχρόνιας  διαθεσιμότητας και ακεραιότητας τους. Η ασφαλής διαφύλαξη στο Νέφος πραγματοποιείται με την απόθεση του ψηφιακού περιεχομένου σε κατανεμημένους εξυπηρετητές στο Νέφος. Με την εναπόθεσή τους σε εναλλακτικές απομακρυσμένες τοποθεσίες αποθήκευσης, οι πόροι προστατεύονται από κινδύνους που αφορούν τα πληροφοριακά συστήματα. Ο πάροχος της υπηρεσίας αναλαμβάνει την ασφαλή διαφύλαξη και προσφέρει απομακρυσμένη πρόσβαση στο περιεχόμενο  όποτε αυτό απαιτηθεί. Η ασφαλής διαφύλαξη στο Νέφος πλεονεκτεί έναντι της απόθεσης αντιγράφων σε σταθερά ψηφιακά και αναλογικά υλικά μέσα τα οποία απαρχαιώνονται, είναι συνήθως συγκεντρωμένα σε μια μόνο φυσική τοποθεσία ενώ είναι και ευάλωτα σε καταστροφές.

Αυτοαρχειοθέτηση

Πρόκειται για μια απλή διαδικασία, κατά την οποία ο ίδιος ο συγγραφέας (ή εξουσιοδοτημένος αντιπρόσωπος) καταθέτει το τεκμήριό του (π.χ. άρθρο, κεφάλαιο βιβλίου, φωτογραφία τεκμηρίου κ.ά.) στο αποθετήριο, μετά την εγγραφή του στο σύστημα. Στην αυτο-αρχειοθέτηση, ο συγγραφέας συμπληρώνει τα απαραίτητα μεταδεδομένα του τεκμηρίου και, στη συνέχεια, επισυνάπτει το πλήρες τεκμήριο σε ηλεκτρονική μορφή. (βλ. επίσης Τεκμηρίωση).

Βασικοί δίοδοι πρόσβασης

Τα πεδία «Τίτλος», «Δημιουργός» και «Χρονολογία» αποτελούν τα ελάχιστα πεδία για τη δόμηση των βασικών διόδων πρόσβασης στο περιεχόμενο. Τυχόν κενά ή αναντιστοιχίες σε αυτά τα πεδία θα επηρεάσουν τη βασική πλοήγηση στο περιεχόμενο.

Βιβλιογραφικά δεδομένα

Δεδομένα που καταχωρούνται με βάση περιγραφικά πρότυπα και οδηγίες, χωρίς να περιορίζονται από μια ελεγχόμενη τυποποιημένη ή καθιερωμένη μορφή. Λαμβάνουν «πραγματικές τιμές» (literal values) και μπορούν να καταχωρούνται με τη μορφή free-text, π.χ. τα δεδομένα στο πεδίο «Τίτλος». Αυτά τα μεταδεδομένα προσφέρουν διόδους πρόσβασης στο Αποθετήριο με τη λειτουργία της Αναζήτησης.

Δεδομένα

Στις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνίας, Δεδομένο είναι κάθε στοιχείο με τη μορφή κειμένου, εικόνας, ήχου, κ.ά. που εισάγεται στον υπολογιστή για επεξεργασία. Τα δεδομένα προκύπτουν συνήθως από μετρήσεις και μπορούν να οπτικοποιηθούν με τη χρήση γραφημάτων ή εικόνων. Τα δεδομένα ως αφηρημένη έννοια μπορούν να ειδοθούν ως το χαμηλότερο επίπεδο αφαίρεσης από το οποίο προκύπτουν η πληροφορία και μετά η γνώση.  Επιστημονικές φόρμουλες, χημικές συνθέσεις, ιατρικά δεδομένα, δεδομένα που παράγονται από δημόσιες υπηρεσίες, όπως χάρτες, γεωχωρικά δεδομένα, καιρικά δεδομένα, κάθε είδους στατιστικά στοιχεία, κ.ά., είναι μερικά τέτοια παραδείγματα δεδομένων.

Πηγή: Wikipedia

Διαλειτουργικότητα

Διαλειτουργικότητα είναι η δυνατότητα ενός προϊόντος ή συστήματος - του οποίου οι διεπαφές είναι πλήρως δημόσια τεκμηριωμένες - να συνδέεται και να λειτουργεί μαζί με άλλα προϊόντα ή συστήματα, χωρίς περιορισμούς στην πρόσβασή τους ή φραγμούς στην υλοποίηση.[1] Διαφορετικά, όπως συνηθίζεται να λέγεται, διαλειτουργικότητα είναι η δυνατότητα δύο ή περισσότερων συστημάτων ή προϊόντων να “μιλάνε” μεταξύ τους.

Πηγή:[1] Ορισμός διαλειτουργικότητας

Διαλειτουργικότητα Δεδομένων

Διαλειτουργικότητα είναι η δυνατότητα ενός προϊόντος ή συστήματος να συνδέεται και να λειτουργεί με άλλα συμβατά συστήματα. Η ανάπτυξη και λειτουργία ολοκληρωμένων ηλεκτρονικών υπηρεσιών για πολίτες και επιχειρήσεις βασίζεται στην επίτευξη διαλειτουργικότητας ανάμεσα στα διαφορετικά πληροφοριακά συστήματα που αναπτύσσονται από ποικίλους οργανισμούς και σε διαφορετικές χώρες. Τα πρότυπα τεχνολογικής διαλειτουργικότητας σήμερα προκύπτουν από τις εργασίες των αντίστοιχων διεθνών οργανισμών προτυποποίησης (IDABC, CEN, UN-CEFACT, κ.λπ.) και αφορούν το σύνολο των οργανισμών της Δημόσιας Διοίκησης που χρησιμοποιούν Πληροφοριακά Συστημάτά για την διαχείρηση πληροφοριών για τους πολίτες  και την παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Ενδεικτικά, το ΕΚΤ αναπτύσσει τα τεχνικά πρότυπα υλοποίησης για τα ελληνικά σύγχρονα συστήματα πληροφόρησης  σχετικά με την ερευνητική δραστηριότητα (CRIS) σύμφωνα με το μοντέλο διαλειτουργικότητας δεδομένων CERIF (Common European Research Information Format). Επίσης, στα αποθετήρια του ΕΚΤ έχουν υιοθετηθεί κοινά σχήματα μετα-δεδομένων και πρότυπα διαλειτουργικότητας που εξασφαλίζουν ομοιόμορφη πρόσβαση στο υλικό και επιτρέπουν τη διαχείριση μεγάλου εύρους τύπων ηλεκτρονικού περιεχομένου.

Διασυνδεδεμένα Δεδομένα

Πρόκειται για μία μέθοδο δημοσίευσης δεδομένων που χρησιμοποιεί  τεχνολογίες του Παγκόσμιου Ιστού (Web 1.0) όπως HTTP και URIs ενώ παράλληλα στηρίζεται στη σημασιολογική δυναμική του μοντέλου RDF (Web 3.0), για τη διασύνδεση πληροφοριών κατά τρόπο που γίνεται κατανοητός και από τους υπολογιστές. Αυτό επιτρέπει σε δεδομένα από διαφορετικές πηγές να συνδέονται και να παράγεται νέα αξία και νόημα από τη διασύνδεσή τους.

Πηγή: Wikipedia

Διαχειριστής

Εγγεγραμμένος χρήστης με δικαιώματα εξουσιοδότησης εγγραφών χρηστών στο αποθετήριο, προσθήκης συλλογών και λήψης στατιστικών χρήσης του αποθετηρίου.

Εθνικές Ερευνητικές Υποδομές

Οι Ερευνητικές Υποδομές είναι εγκαταστάσεις, ερευνητικοί πόροι, οργανωτικά συστήματα και υπηρεσίες που χρησιμοποιούνται από τις ερευνητικές κοινότητες για τη διεξαγωγή ερευνητικών δράσεων και την παραγωγή καινοτομίας, στα πεδία ενδιαφέροντός τους. Όπου απαιτείται, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και πέραν της έρευνας, όπως, για παράδειγμα, για εκπαιδευτικές ή δημόσιες υπηρεσίες. Οι Ερευνητικές Υποδομές περιλαμβάνουν: βασικό επιστημονικό εξοπλισμό (ή σύνολα εργαλείων), ερευνητικούς πόρους βασισμένους στη γνώση, όπως συλλογές, αρχεία ή επιστημονικά δεδομένα, η-υποδομές (e-infrastructures), δεδομένα, υπολογιστικά συστήματα και λογισμικό, επικοινωνιακά δίκτυα και συστήματα προώθησης της ανοικτής πρόσβασης και ψηφιακής εμπιστοσύνης, καθώς και κάθε άλλη υποδομή μοναδικού χαρακτήρα που είναι απαραίτητη στην απόκτηση αριστείας στην έρευνα και καινοτομία.

Πηγή: ΓΓΕΤ (2013) Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για την Κατάρτιση Οδικού Χάρτη για τις Εθνικές Ερευνητικές Υποδομές

Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών

 

Στο "Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών (ΕΑΔΔ)" συγκεντρώνεται το σύνολο των διδακτορικών διατριβών που έχουν εκπονηθεί στα ελληνικά Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, καθώς και οι διδακτορικές διατριβές που έχουν εκπονηθεί από έλληνες διδάκτορες σε Πανεπιστημιακά Ιδρύματα του εξωτερικού και έχουν αναγνωριστεί από το Διεπιστημονικό Οργανισμό Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (ΔΟΑΤΑΠ). Την ευθύνη συγκρότησης, διάθεσης και διατήρησης του ΕΑΔΔ έχει δια νόμου το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ). Από το ηλεκτρονικό αποθετήριο του ΕΑΔΔ διατίθενται 26526 διδακτορικές διατριβές με δυνατότητες αναζήτησης, πλοήγησης και ξεφυλλίσματος.

 

 

Εικονικά Ερευνητικά Περιβάλλοντα (Virtual Research Environments)

Τα Εικονικά Ερευνητικά Περιβάλλοντα (ΕΕΠ) ή Virtual Research Environments (VREs) είναι σύνολα διαλειτουργικών εφαρμογών, δικτυακών εργαλείων και υπηρεσιών, συστημάτων και διαδικασιών που διευκολύνουν και ενισχύουν τη διεξαγωγή συνεργατικής έρευνας πέρα απο γεωγραφικούς περιορισμούς. Τα ΕΕΠ βασίζονται σε υποδομές ψηφιακού περιεχομένου και παρέχουν πλήθος εργαλείων για την αποτελεσματική διεξαγωγή της έρευνας. Τα ΕΕΠ μπορεί να εξυπηρετούν τους σκοπούς ενός συγκεκριμένου ερευνητικού έργου, την έρευνα ενός ολόκληρου φορέα, την έρευνα ομάδων που ανήκουν σε διαφορετικούς φορείς. Οι κοινότητες που χρησιμοποιούν τα ΕΕΠ ονομάζονται Εικονικές Ερευνητικές Κοινότητες (Virtual Research Communities).

Εικονική Βιβλιοθήκη

Η βιβλιοθήκη που διαθέτει τις συλλογές της σε ψηφιοποιημένη μορφή και οι υπηρεσίες της είναι προσβάσιμες ηλεκτρονικά, μέσω διαδικτύου.

Εκκαθάριση Πνευματικών Δικαιωμάτων

Πρόκειται για τη διαδικασία λήψης άδειας από το δικαιοπάροχο ή τον κάτοχο των πνευματικών δικαιωμάτων για τη χρήση ενός έργου για διαφορετικούς σκοπούς. Η διαδικασία αφορά στη χρήση των έργων των οποίων δεν έχουν παρέλθει τα Πνευματικά Δικαιώματα ή που δεν ανήκουν στο Δημόσιο Τομέα. Η αναπαραγωγή ενός έργου στο Διαδίκτυο, η χρήση του σε εφαρμογές ακόμη και μή εμπορικού χαρακτήρα, ακόμη και η ψηφιοποίησή του, είναι χρήσεις που απαιτούν την εκκαθάριση των Πνευματικών Δικαιωμάτων. Πρόκειται συχνά για μία πολύ κοστοβόρα και χρονοβόρα διαδικασία ιδίως για παλιότερο υλικό του οποίου ο δημιουργός έχει πεθάνει ή είναι άγνωστος.

Πηγή: Wikipedia

Ελεγχόμενοι Όροι

Πρόκειται για μια καθιερωμένη λίστα προτεινόμενων όρων, οι οποίοι ευρετηριάζουν και περιγράφουν τις πληροφοριακές πηγές ενός καταλόγου βιβλιοθήκης ή μιας βάσης δεδομένων. Οι όροι αυτοί μπορεί να είναι είτε απλές κωδικοποιημένες τιμές, π.χ. τιμές γλώσσας (eng, gre), τιμές τύπων υλικού ενός αντικειμένου (paper, image) κ.λπ., είτε να εμπεριέχουν πιο πολύπλοκες δομές, π.χ. ο θεματικός προτεινόμενος όρος «φωτιά» έχει ως εναλλακτικό όρο τον «φλόγα» ή ο συγγραφέας «Ελύτης» έχει ως εναλλακτικό όνομα το «Αλεπουδέλης» (δομές καθιερωμένων αρχείων ή Θησαυρών).

Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα

Ο όρος "Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα" (ΕΛ/ΛΑΚ) περιλαμβάνει το Ελεύθερο Λογισμικό (ΕΛ) και το Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα (ΛΑΚ). Και οι δύο αυτοί όροι περιγράφουν λογισμικό με παρόμοια μοντέλα ανάπτυξης και διάθεσης μέσω ειδικών αδειών που επιτρέπουν στους χρήστες να μελετήσουν, να τροποποιήσουν και να βελτιώσουν το λογισμικό. Ο τεχνικός τρόπος με τον οποίο επιτυγχάνεται αυτό είναι η διαθεσιμότητα του πηγαίου κώδικα (source code). Η κύρια διαφορά είναι ότι ο όρος Ελεύθερο Λογισμικό εστιάζει στις ελευθερίες που παρέχονται στον χρήστη μέσω της αδειοδότησης, ενώ το Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα δίνει έμφαση στο τεχνικό σημείο της διαθεσιμότητας του πηγαίου κώδικα και της δυνατότητας συνεργατικής ανάπτυξης. Στην Ελλάδα, η προώθηση και ανάπτυξη του ΕΛ/ΛΑΚ υποστηρίζεται από τη μη κερδοσκοπική Εταιρεία Ελεύθερου Λογισμικού/Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα (ΕΕΛ/ΛΑΚ), που ιδρύθηκε το 2008 από 25 Πανεπιστήμια, Ερευνητικά Κέντρα και Τεχνολογικά Ιδρύματα, μεταξύ των οποίων και το Eθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ).

 

 

Επανάχρηση Ψηφιακού Περιεχομένου

Πρόκειται για τη διαδικασία εκ νέου χρήσης ενός ψηφιακού αντικειμένου (είτε αυτούσιου, είτε μερικώς) με σκοπό τη δημιουργία παράγωγων έργων.

Επιμελητής

Εγγεγραμμένος χρήστης με δικαιώματα επιμέλειας τεκμηρίωσης (επεξεργασίας, διαγραφής, έγκρισης τεκμηρίων).

Επιστημονική Επικοινωνία (Scholarly Communication)

H επιστημονική επικοινωνία είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την διαδικασία κατα την οποία οι επιστήμονες και οι ερευνητές μοιράζονται, επικοινωνούν και δημοσιεύουν τα αποτελέσματα της έρευνας καθιστώντας τα διαθέσιμα στην ακαδημαική κοινότητα και στο ευρύ κοινό. Η ραγδαία ανάπτυξη των τεχνολογιών της επικοινωνίας και του διαδικτύου έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο παραγωγής και διάθεσης της επιστημονικής γνώσης. Σε μια εποχή που οι επιστήμονες βασίζονται ολοένα και περισσότερο στα ηλεκτρονικά μέσα για τη διεξαγωγή της έρευνας και τη διάθεση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, εκτιμάται ότι σύντομα η έρευνα και η δημοσιοποίησή της θα γίνεται κυρίως διαδικτυακά, μέσα απο ολοκληρωμένα  ψηφιακά περιβάλλοντα. Αυτά θα δίνουν στους ερευνητές τη δυνατότητα να διεξάγουν έρευνα, να συνεργάζονται με συναδέλφους τους σε πραγματικό χρόνο, να κοινοποιούν την εργασία τους, να δημοσιεύουν, να διαχειρίζονται και να αποθηκεύουν μεγάλους όγκους δεδομένων σε κατάλληλες βάσεις. Επιπλέον, η χρήση πολυμέσων και η δυνατότητα πρόσβασης στην επιστημονική γνώση μέσω ψηφιακών εργαλείων και συσκευών ( όπως e-book readers), αποκτά ιδιαίτερη σημασία για την ερευνητική δραστηριότητα.

 

 

 

 

Ερευνητικές e-υποδομες

Μια  Ερευνητική e-υποδομή  αποτελείται απο  ένα συνδυασμό απο διαδικτυακά διασυνδεδεμένη τεχνολογία (hardware and software), ψηφιακές πηγες ερευνητικού περιεχομένου (δεδομένα, υπηρεσίες, ψηφιακές βιβλιοθήκες), πρωτόκολα και μοντέλα επικοινωνίας (δικαιώματα πρόσβασης και δίκτυα) καθώς απο ανθρώπινο δυναμικό  για την υποστήριξη της σύγχρονης έρευνητικής διαδικασίας που πλέον λαμβάνει χώρα σε διεθνές και συνεργατικό επίπεδο. Οι Ερευνητικές  e-υποδομές παράγουν γνώση και καινοτομία, ενισχύουν την κινητικότητα των επιστημόνων, προωθούν επιστημονικά δίκτυα συνεργασίας και δημιουργούν θέσεις εργασίας. Επίσης, υπόσχονται ανοικτή πρόσβαση σε απεριόριστο αριθμό και ποικιλία ερευνητικών ψηφιακών πηγών. Με αυτά τα δεδομένα, μπορούν να δράσουν ώς πολλαπλασιαστές της συνεργατικής γνώσης σε μεγάλη κλίμακα καθώς θέτουν την τεχνολογία στην υπηρεσία της έρευνας και καινοτομίας και ανοίγουν νέους δρόμους στην διεξαγωγή της έρευνας. 

 

 

 

Η ζωφόρος του Παρθενώνα

Η ψηφιακή αναπαράσταση της ζωφόρου του Παρθενώνα (www.parthenofrieze.gr) προσφέρει μια εικονική ξενάγηση σε ένα έργο τεράστιας αρχαιολογικής αξίας. Η ψηφιακή εφαρμογή αναπτύχθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού (Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης) και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ). Στον δικτυακό τόπο της ζωφόρου έχουν συγκεντρωθεί και υπομνηματισθεί, στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, φωτογραφίες όλων των σωζόμενων λίθων της ζωφόρου των μουσείων Ακρόπολης, Βρετανικού και Λούβρου, οι οποίες έχουν συμπληρωθεί με τα σωζόμενα σχέδια του J.Carrey (1674) και του J. Stuart (1751).  Το περιεχόμενο της εφαρμογής είναι οργανωμένο σε τρεις ενότητες με τους τίτλους:  Ο Παρθενώνας - Γνωρίστε τη Ζωφόρο - Παίξτε με τη Ζωφόρο. Παράλληλα με την εφαρμογή έχει αναπτυχθεί από το ΕΚΤ και το Αποθετήριο της Ζωφόρου του Παρθενώνα (http://repository.parthneonfrieze.gr), ένα απαραίτητο εργαλείο τόσο για τον αρχαιολόγο-μελετητή, όσο και για τον καθηγητή, τον ερευνητή, τον φοιτητή. Το περιεχόμενο του Αποθετηρίου έχει ενταχθεί στην ευρωπαϊκή ψηφιακή βιβλιοθήκη Europeana.

  

 

 

 

Ηλεκτρονικά αποθετήρια

Πρόκειται για ψηφιακές βάσεις δεδομένων στο διαδίκτυο που παρέχουν ελεύθερη και χωρίς περιορισμό πρόσβαση σε επιστημονικό και ερευνητικό υλικό (πλήρη κείμενα και μεταδεδομένα). Υπάρχουν δυο τύποι αποθετηρίων: τα θεματικά αποθετήρια με ψηφιακό υλικό που καλύπτει ένα συγκεκριμένο επιστημονικό κλάδο (π.χ. το αποθετήριο "ΠΑΝΔΕΚΤΗΣ") και τα ιδρυματικά αποθετήρια, που συνήθως υλοποιούνται και υποστηρίζονται από κάποιο ακαδημαϊκό οργανισμό ή ερευνητικό φορέα (π.χ. το αποθετήριο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών  "ΗΛΙΟΣ"). Τα ηλεκτρονικά αποθετήρια ανοικτής πρόσβασης έχουν τις ρίζες τους σε πρωτοβουλίες που σχετίζονται με την ελεύθερη διάθεση αρχείων και περιεχομένου όπως το Open Archives Initiative και το ‘Self-archiving Initiative '.

Ηλεκτρονικά Αποθετήρια ΕΚΤ

Πρόκειται για ψηφιακές βάσεις δεδομένων στο διαδίκτυο που παρέχουν ελεύθερη και χωρίς περιορισμό πρόσβαση σε επιστημονικό και ερευνητικό υλικό (πλήρη κείμενα και μεταδεδομένα). Υπάρχουν δυο τύποι αποθετηρίων: τα θεματικά αποθετήρια με ψηφιακό υλικό που καλύπτει ένα συγκεκριμένο επιστημονικό κλάδο (π.χ. το αποθετήριο "Πανδέκτης") και τα ιδρυματικά αποθετήρια, που συνήθως υλοποιούνται και υποστηρίζονται από κάποιο ακαδημαϊκό οργανισμό ή ερευνητικό φορέα (π.χ. το αποθετήριο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών  "Ηλιος"). Τα ηλεκτρονικά αποθετήρια ανοικτής πρόσβασης έχουν τις ρίζες τους σε πρωτοβουλίες που σχετίζονται με την ελεύθερη διάθεση αρχείων και περιεχομένου όπως το Open Archives Initiative και το "self-archiving initiative".

 

Ηλεκτρονικές Εκδόσεις

Στις Ηλεκτρονικές Εκδόσεις του ΕΚΤ μπορείτε να αναζητήσετε  και να διαβάσετε άρθρα από ελληνικά επιστημονικά περιοδικά που διατίθενται σε ηλεκτρονική έκδοση, ως αποτέλεσμα της συνεργασίας του ΕΚΤ με τους αναγνωρισμένους φορείς έκδοσής τους. Μέσα απο το ολοκληρωμένο εκδοτικό περιβάλλον που αναπτύσσει το ΕΚΤ, θα εκδοθούν πλήθος επιστημονικών περιοδικών που μέχρι σήμερα βρίσκονται σε έντυπη μορφή, καθώς και νέοι τίτλοι επιστημονικών περιοδικών. Ο κατάλογος ηλεκτρονικών εκδόσεων πρόκειται να εμπλουτιστεί με επιστημονικά βιβλία (enhanced e-books) και πρακτικά επιστημονικών συνεδρίων.

 

 

Ήλιος

Το Αποθετήριο Ήλιος του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (ΕΙΕ) αναπτύχθηκε από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) για να περιλάβει το επιστημονικό υλικό (άρθρα, βιβλία, αρχεία ήχου και εικόνας, posters, μονογραφίες, ευρεσιτεχνίες, εκπαιδευτικό υλικό, τεχνικές εκθέσεις, πρακτικά συνεδρίων, κ.ά.) του ΕΙΕ. Περισσότερες από 4.000 εγγραφές μεταδεδομένων για επιστημονικά δημοσιεύματα είναι ήδη διαθέσιμες, και περίπου 1.000 συνοδεύονται από πλήρες κείμενο. Το Αποθετήριο, (διαθέσιμο στα ελληνικά και στα αγγλικά) εμπλουτίζεται συνεχώς και ταυτόχρονα αυξάνεται ο αριθμός των δημοσιευμάτων για τα οποία επιτρέπεται ελεύθερη πρόσβαση στο πλήρες κείμενο.

Θησαυρός

Συγκεκριμένος τύπος ελεγχόμενου λεξιλογίου που δομείται με συγκεκριμένη σειρά, στον οποίο οι σχέσεις ισοδυναμίας, ιεραρχίας και συσχέτισης ανάμεσα στους όρους (ευρύτερος,  στενότερος, συναφής όρος) εμφανίζονται με σαφήνεια και δομούνται με τυποποιημένο τρόπο, καθώς ένας θησαυρός ακολουθεί συνήθως διεθνή πρότυπα. Ο θησαυρός διατάσσει τους όρους που περιέχει ιεραρχικά, με τρόπο που διευκολύνει την αναζήτηση κατάλληλων όρων στο σωστό επίπεδο λεπτομέρειας.

Ιδρυματικά αποθετήρια

Στο δικτυακό τόπο ενός ιδρυματικού αποθετηρίου συγκεντρώνεται και διατηρείται σε ψηφιακή μορφή η πνευματική παραγωγή ενός οργανισμού. Με τον τρόπο αυτό ο οργανισμός μεριμνά για την  διάθεση του ψηφιακού περιεχομένου που δημιουργείται από τον ίδιο τον οργανισμό και τα  μέλη του (πχ  ερευνητικές εργασίες,  διπλωματικές ή διδακτορικές εργασίες κτλ) στο ευρύ κοινό. Το ιδρυματικό αποθετήριο αποτελεί ταυτόχρονα την δέσμευση του οργανισμού για τη διαχείριση και οργάνωση αυτού του ψηφιακού περιεχομένου, την συντήρησή του σε βάθος χρόνου καθώς και για την  πρόσβαση και την διανομή του.

Καθιερωμένοι όροι

Ως καθιερωμένοι θεωρούνται οι όροι ή οι επικεφαλίδες που προτυποποιούν ένα όνομα ή μία έννοια. Ο καθιερωμένοι όροι συνιστούν από μόνοι τους οντότητες (εγγραφές) γι’ αυτό πολλές φορές ονομάζονται και αρχεία καθιερωμένων όρων. Παραδείγματα καθιερωμένων όρων αποτελούν, π.χ. οι θεματικές επικεφαλίδες της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου (LCSH), οι επικεφαλίδες της ΕΒΕ ή ακόμα και οι ιεραρχικοί θησαυροί όρων, όπως είναι ο Government of Canada Core Subject Thesaurus (CST).

Κατάλογος καθιερωμένων όρων

Ένας κατάλογος καθιερωμένων όρων είναι ένα ευρετήριο ελεγχόμενων όρων που ευρετηριάζουν τις πληροφοριακές πηγές, αποτελούν δηλαδή τις κύριες διόδους πρόσβασης σε αυτές. Συχνά μπορεί να έχει τη λειτουργία συλλογικού καταλόγου, να ευρετηριάζει δηλαδή καθιερωμένους όρους από διαφορετικά σχήματα (λεξιλόγια) (βλ. The Virtual International Authority File: http://viaf.org/).

Ως καθιερωμένοι θεωρούνται οι όροι ή οι επικεφαλίδες που προτυποποιούν ένα όνομα ή μία έννοια. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι καθιερωμένοι όροι συνιστούν από μόνοι τους οντότητες (εγγραφές), γι’ αυτό πολλές φορές ονομάζονται και αρχεία καθιερωμένων όρων. Παραδείγματα καθιερωμένων όρων αποτελούν π.χ. οι θεματικές επικεφαλίδες της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου (LCSH), οι επικεφαλίδες της ΕΒΕ ή ακόμα και οι ιεραρχικοί θησαυροί όρων όπως ο Government of Canada Core Subject Thesaurus (CST).

Ειδικότερα οι καθιερωμένοι όροι μπορεί να περιλαμβάνουν:

  • Φυσικά πρόσωπα (ονόματα δημιουργών, συντελεστών, εκδοτών κ.λπ.)
  • Συλλογικά Όργανα (οργανισμοί, ιδρύματα, εταιρείες κ.λπ.)
  • Συνέδρια, συναντήσεις
  • Θεματικούς όρους (θέματα ως θέματα, φυσικά πρόσωπα ως θέματα, συλλογικά όργανα ή συνέδρια ως θέματα, γεωγραφικοί όροι ως θέματα, χρονικές περίοδοι ως θέματα κ.λπ.)
  • Συστήματα ταξινόμησης

Κέντρο Τύπου ΕΠΣΕΤ

Στο Κέντρο Τύπου του ΕΠΣΕΤ αποκτά κανείς πρόσβαση μέσα από τον δικτυακό τόπο του έργου. Το Κέντρο Τύπου απευθύνεται τόσο στους χρήστες και στους επισκέπτες του δικτυακού τόπου, όσο και στα ελληνικά και διεθνή ΜΜΕ. Η ενότητα αυτή συγκεντρώνει πλούσιο υλικό από ειδήσεις και νέα για τις πολιτικές ανοικτής πρόσβασης, τις ερευνητικές υποδομές στην Ελλάδα και την Ευρώπη, την τεχνολογία, την καινοτομία και την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων έρευνας. Εδώ μπορεί κανείς να αναζητήσει τις εκδηλώσεις του ΕΠΣΕΤ, σχετικές προκηρύξεις και διαβουλεύσεις στο πλαίσιο του έργου, αλλά και ένα πλούσιο αρχείο από οπτικοακουστικό υλικό για το έργο. Επίσης, ο επισκέπτης αποκτά τη δυνατότητα να ενημερωθεί και να προσθέσει σχόλια για τις δράσεις του έργου, ακολουθώντας την πορεία του μέσα από τις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης.

Κοινωνικά Δίκτυα- Περιεχόμενο Παραγόμενο από τους Χρήστες

Ο τίτλος συνοψίζει δράσεις της τρίτης φάσης του ΕΠΣΕΤ '"Κοινωνικά Δίκτυα: Περιεχόμενο Παραγόμενο απο Χρήστες" που θέτουν ως στόχο την ανάπτυξη ψηφιακού περιεχόμενου που παράγεται από τους ίδιους τους χρήστες και διανέμεται στο διαδίκτυο μέσω της τεχνολογίας web 2.0. Η παρούσα φάση, αποτελεί την εξέλιξη μιας σταθερής πορείας που έχει ως στόχο να διαμορφώνει τις συνθήκες για το μέλλον της έρευνας και βρίσκεται σε συνεχή διάλογο με τις διεθνείς εξελίξεις.

Κωδικοποιημένες τιμές

Οι κωδικοποιημένες τιμές συνιστούν και αυτές διόδους πρόσβασης στην πληροφορία, ωστόσο δεν αποτελούν ξεχωριστές εγγραφές όπως οι καθιερωμένοι όροι. Οι τιμές αυτές μπορεί να αναφέρονται, για παράδειγμα, στον τύπο τεκμηρίου, τον τύπο περιεχομένου ή τη γλώσσα. Βοηθούν στην ανάκτηση αντικειμένων με την ίδια τιμή. Συνίσταται να βασίζονται σε κάποιο πρότυπο (όπως, π.χ. οι τιμές της γλώσσας στο ISO 639-2).

Λέξεις-κλειδιά (ευρετήριο)

Είναι μια μορφή θεματικής ευρετηρίασης, η οποία αποτελείται από μη ελεγχόμενες, ελεύθερες λέξεις που αποτυπώνουν το θέμα του υλικού που περιγράφεται και επιτρέπουν την εύκολη αναζήτηση και ανάκτησή του.

Λέξεις-κλειδιά (ως όροι αναζήτησης)

Πρόκειται για έναν ελεύθερο όρο ή φράση που καταχωρείται ως κριτήριο αναζήτησης σε οποιοδήποτε πεδίο αναζήτησης ενός ηλεκτρονικού καταλόγου βιβλιοθήκης ή μιας βάσης δεδομένων με σκοπό την ανάκτηση του τεκμηρίου στο οποίο εμπεριέχεται. Μια σημαντική διαφορά των όρων αυτών από τους αντίστοιχους ελεγχόμενους, είναι η αδυναμία πλήρους σημασιολογίας σε πολύσημους όρους αναζήτησης.

Λογισμικό ως Υπηρεσία

Βλέπε ορισμό "SaaS (Software as a Service)"

Μεταδεδομένα

Συχνά ο όρος εξηγείται ως "δεδομένα που περιγράφουν άλλα δεδομένα". Τα μεταδεδομένα είναι δομημένη πληροφορία η οποία χρησιμοποιείται για την περιγραφή, την επεξήγηση, τον εντοπισμό, τη χρήση και τη διαχείριση μίας πληροφοριακής πηγής, όπως ένα βιβλίο, ένα μουσειακό αντικείμενο ή ένας φάκελος αρχείου. Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι μεταδεδομένων: α. τα περιγραφικά μεταδεδομένα χρησιμοποιούνται για την περιγραφή μίας πηγής ώστε να εξασφαλίζεται η περιγραφή, η ταυτοποίηση και η έυρεσή της. Τέτοια στοιχεία αφορούν στον τίτλο, το δημιουργό, τις λέξεις-κλειδιά και τη σύνοψη, β.τα δομικά μεταδεδομένα προσδιορίζουν τον τρόπο με τον οποίο είναι οργανωμένα και δομούνται σύνθετα αντικείμενα, π.χ. πώς οργανώνονται οι σελίδες ενός βιβλίου σε κεφάλαια, και γ. τα διαχειριστικά μεταδεδομένα προσφέρουν πληροφορία που χρησιμοποιείται στη διαχείριση της πηγής, όπως, π.χ. πότε και πώς δημιουργήθηκε η πηγή, το είδος του αρχείου και ποιός μπορεί να έχει πρόσβαση σε αυτή. Δύο ακόμη είδη που υπάγονται στα διαχειριστικά μεταδεδομένα αναφέρονται συχνά χωριστά: τα μεταδεδομένα που αφορούν στη διαχείριση των πνευματικών δικαιωμάτων και τα μεταδεδομένα που αφορούν στη συντήρηση της πληροφοριακής πηγής, τα οποία είναι απαραίτητα για την αρχειοθέτηση και την μακροχρόνια διατήρησή της.

Πηγή: NISO

Μετάπτωση Δεδομένων

Είναι η διαδικασία της αντιστοίχησης των πεδίων μεταξύ διαφορετικών σχημάτων ή προτύπων μεταδεδομένων με κύριο σκοπό την ανταλλαγή πληροφορίας μεταξύ τους.

Πηγή: Wikipedia

Μόνιμοι Προσδιοριστές

Μόνιμοι Προσδιοριστές είναι προσδιοριστές σταθερής αναφοράς σε ένα ψηφιακό αντικείμενο όπως ένα αρχείο, μία εικόνα ή ακόμα και ένα πρόγραμμα εγκατάστασης λογισμικού. Ο μόνιμος προσδιοριστής είναι σταθερός και δεν αλλάζει ακόμα και όταν μεταβάλλεται το λογισμικό διάθεσης του ψηφιακού αντικειμένου, οι εξυπηρετητές διάθεσης ή ακόμα το Domain Name του αντίστοιχου πόρου. Οι μόνιμοι προσδιοριστές αποτελούν πλήρως απαραίτητη καλή πρακτική για τον εντοπισμό, τη διαχείριση και τη μακροχρόνια διατήρηση του ψηφιακού αντικειμένου. Οι πλέον διαδεδομένενες τεχνολογίες μόνιμων προσδιοριστών στο χώρο του ψηφιακού περιεχομένου είναι το σύστημα Handle και η δημοφιλής εξειδίκευση του, το σύστημα  Digital Object Identifiers (DOIs).

Πηγές: Digital Preservation Europe και Wikipedia

Οpen Archives

Το openarchives.gr αποτελεί κεντρική μηχανή αναζήτησης στο σύνολο των ελληνικών ψηφιακών βιβλιοθηκών και ιδρυματικών αποθετηρίων. Εκτός από τις υποδομές περιεχομένου του ΕΚΤ, η μηχανή αναζήτησης αυτή πραγματοποιεί ταυτόχρονη αναζήτηση σε 56 ακόμα ελληνικές ψηφιακές βιβλιοθήκες και αποθετήρια. Το ευρετήριό του περιέχει 413.251 έγγραφα και ενημερώνεται καθημερινά με νέες καταχωρήσεις. Την ευθύνη λειτουργίας και ανάπτυξης του openarchives.gr έχει το ΕΚΤ. Το openarchives.gr σχεδιάστηκε, υλοποιήθηκε και τέθηκε σε λειτουργία το 2006 από τον Ευάγγελο Μπάνο. Η ανάπτυξη του openarchives.gr, με νέα χαρακτηριστικά, πραγματοποιείται, από τον Μάιο του 2011, από το ΕΚΤ σε συνεργασία με τον Ευάγγελο Μπάνο, στο πλαίσιο του έργου "Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΠΣΕΤ) - Κοινωνικά Δίκτυα και Περιεχόμενο Παραγόμενο από Χρήστες".

Οντολογία

Στην Πληροφορική, οντολογία είναι ένας τυπικός και σαφής ορισμός μιας κοινής και συμφωνημένης εννοιολογικής μορφοποίησης που αφορά σε ένα πεδίο ενδιαφέροντος. Αυτή η τυπική αναπαράσταση γνώσης ως ένα σύνολο εννοιών, σχέσεων και ιδιοτήτων μπορεί να χρησιμοποιηθεί για συλλογιστική (εξαγωγή συμπερασμάτων/νέας γνώσης) και για την δομημένη περιγραφή γνώσης ενός πεδίου ενδιαφέροντος. Οι οντολογίες έχουν καθιερωθεί ως δομημένα πλαίσια για την οργάνωση πληροφορίας και χρησιμοποιούνται κυρίως στην Τεχνητή Νοημοσύνη, στον Σημασιολογικό Ιστό, στη Βιοπληροφορική, στην επιστήμη Βιβλιοθηκονομίας, και σε άλλες επιστήμες/κλάδους ως μια μορφή αναπαράστασης γνώσης για τον κόσμο.

Πηγή: Βικιπαίδεια

Παρόμοια Διανομή

Παρόμοια Διανομή είναι όρος που συναντάται σε άδειες χρήσης ψηφιακού περιεχομένου και ορίζει ότι οποιαδήποτε τροποποίηση επί των αρχικών δεδομένων ή του περιεχομένου θα πρέπει να διατίθεται με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις όπως τα αρχικά δεδομένα ή το περιεχόμενο.

Πηγή: Wikipedia

Περιεχόμενο

Ως 'Περιεχόμενο' χαρακτηρίζεται οποιοδήποτε έργο εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του Ν. 2121/1993 για την προστασία της Πνευματικής Ιδιοκτησίας, ενδεικτικά: "τα γραπτά ή προφορικά κείμενα, οι μουσικές συνθέσεις, με κείμενο ή χωρίς, τα θεατρικά έργα, με μουσική ή χωρίς, οι χορογραφίες και οι παντομίμες, τα οπτικοακουστικά έργα, τα έργα των εικαστικών τεχνών, στα οποία περιλαμβάνονται τα σχέδια, τα έργα ζωγραφικής και γλυπτικής, τα χαρακτικά έργα και οι λιθογραφίες, τα αρχιτεκτονικά έργα, οι φωτογραφίες, τα έργα των εφαρμοσμένων τεχνών, οι εικονογραφήσεις, οι χάρτες, τα τρισδιάστατα έργα που αναφέρονται στη γεωγραφία, την τοπογραφία, την αρχιτεκτονική ή την επιστήμη".

Πηγή: Ν 2121/1993

Πράσινη Πληροφορική

Ο όρος "Πράσινη Πληροφορική" (Green IT ή Green Computing) αναφέρεται στη μελέτη, τον σχεδιασμό, τη χρήση και επαναχρησιμοποίηση υπολογιστών, διακομιστών (servers) αλλά και υποσυστημάτων -π.χ. οθόνες, εκτυπωτές, αποθηκευτικών μέσων και επικοινωνιακών δικτύων- με τρόπο αποτελεσματικό και αποδοτικό που ταυτόχρονα περιορίζει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις (Murugesan, 2008).

Πρόσκληση 31 και 31.2

Πρόκειται για την Πρόσκληση 31 «Πολιτισμός» και την Πρόσκληση 31.2 «Ψηφιακές Υπηρεσίες Ανάδειξης του Ελληνικού Πολιτιστικού Ψηφιακού Αποθέματος». Είναι δύο προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος της Ειδικής Γραμματείας Ψηφιακού Σχεδιασμού και της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ψηφιακή Σύγκλιση του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας για την υποβολή χρηματοδοτικών προτάσεων, οι οποίες αφορούν σε πράξεις φορέων πολιτισμού. Η διάρκεια της πρώτης ήταν από τις 21/10/2011 μέχρι τις 30/12/2011 και της δεύτερης από 17/04/2012 μέχρι τις 25/05/2012 και ο συνολικός προϋπολογισμός τους ανήλθε συνολικά στα 75 εκ. ευρώ. Οι Δικαιούχοι των Προσκλήσεων 31 και 31.2 είναι συνολικά 75. Η χρηματοδότηση της Πρόσκλησης προέρχεται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ). Βασικοί στόχοι των Προσκλήσεων αυτών είναι: η δημιουργία ενός κοινού πολιτιστικού πληροφοριακού χώρου, όπου οι ψηφιακοί πόροι είναι εύκολα ευρέσιμοι και δωρεάν, ελεύθερα και χωρίς περιορισμούς διαθέσιμοι στο κοινό, η επαναχρησιμοποίηση ψηφιακών πόρων (περιεχομένου, λογισμικού και υποδομών) και η κατά το δυνατόν αποφυγή δημιουργίας πολλαπλών ομοειδών υπηρεσιών ή επικαλύψεων με υφιστάμενες, χωρίς τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας ή την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων αναγκών, η ανάπτυξη δράσεων ανάδειξης και διασύνδεσης του Ελληνικού πολιτιστικού ψηφιακού αποθέματος με υπάρχουσες υποδομές και υπηρεσίες (π.χ. ψηφιακή πλατφόρμα Ψηφιακού Σχολείου του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων) και η βιωσιμότητα και διαθεσιμότητα των υπηρεσιών μετά το πέρας της χρηματοδότησης.

Πηγή: Πρόσκληση 31 και Πρόσκληση 31.2

Προσωποποιημένες Υπηρεσίες

Υπηρεσίες προσαρμοσμένες στις ειδικές απαιτήσεις του κάθε χρήστη, στις εξατομικευμένες ανάγκες, τις επιθυμίες, τους περιορισμούς που θέτει κάθε χρήστης. Οι υπηρεσίες αυτές είναι αποτέλεσμα μιας διαδικασίας συλλογής πληροφοριών για τις ανάγκες του κάθε χρήστη και στοχευόμενου σχεδιασμού.

Πρότυπα Τεκμηρίωσης

Πρόκειται για ευρέως χρησιμοποιούμενα σχήματα μεταδεδομένων τα οποία εφαρμόζονται με συνέπεια και είναι αναγνωρισμένα από την κοινότητα από την οποία εφαρμόζονται. Υπάρχουν τόσο de jure πρότυπα, πρότυπα, δηλαδή, τα οποία είναι αναγνωρισμένα από κάποιο επίσημο διεθνή φορέα, όσο και de facto πρότυπα, τα οποία είναι αναγνωρισμένα λόγω της ευρείας έμπρακτης χρήσης τους σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο [1]. Και στις δύο περιπτώσεις ακολουθούνται από την αρμόδια κοινότητα αναγνωρισμένες και ελεγχόμενες διαδικασίες για την υποβολή, αποδοχή και δημοσίευση νέων στοιχείων του προτύπου [2]. Τα πρότυπα μεταδεδομένων περιλαμβάνουν ομαδοποιήσεις στοιχείων μεταδεδομένων που ανταποκρίνονται στις ανάγκες τεκμηρίωσης ειδικότερων ή και ευρύτερων πληροφοριακών πηγών. Το πρότυπο καθορίζει για κάθε πεδίο το όνομα και τη σημασιολογία ή έννοια του πεδίου. Ορίζει ακόμη, προαιρετικά, κανόνες περιεχομένου, πώς,δηλαδή, είναι οργανωμένο το περιεχόμενο, συντακτικούς κανόνες, όπως, π.χ. τη χρήση κεφαλαίων, και επιτρεπόμενες  τιμές για ένα πεδίο όπως, π.χ. τη χρήση ελεγχόμενων λεξιλογίων. Πρότυπα μεταδεδομένων υπάρχουν και αναπτύσσονται στους τομείς της βιβλιοθηκονομίας, της μουσειακής τεκμηρίωσης και της αρχειονομίας. Παραδείγματα τέτοιων ευρέως χρησιμοποιούμενων προτύπων μεταδεδομένων είναι: το EAD (Encoded Archival Description), ένα πρότυπο για την κωδικοποίηση αρχειακών βοηθημάτων αναζήτησης, το MARC - MAchine Readable Cataloging για την τεκμηρίωση και ανταλλαγή πληροφορίας που αφορά σε βιβλιογραφικό και άλλο σχετικό υλικό και το Dublin Core ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο διαλειτουργικό πρότυπο για πληροφοριακές πηγές [3].

Πηγές: [1] JISC, [2] DCC και [3] Wikipedia
 

Σημασιολογική Διαλειτουργικότητα

Η σηµασιολογική διαλειτουργικότητα αναφέρεται στην χρήση ενός κοινού εννοιολογικού συστήµατος (οντολογίας) βάσει του οποίου διατυπώνεται το σχήµα δεδοµένων κάθε συστήµατος [1]. Αυτό επιτρέπει σε διαφορετικά συστήματα να «κατανοούν» σωστά τη σημασία των δεδομένων που ανταλλάσουν μεταξύ τους. Η διαλειτουργικότητα σε σημασιολογικό επίπεδο ευνοείται ιδιαίτερα από τη χρήση κοινών αναγνωριστικών για την αναφορά σε οντότητες, έννοιες και θέματα, για παράδειγμα μέσω της χρήσης κοινών ελεγχόμενων λεξιλογίων, θησαυρών και αρχείων καθιερωμένων όρων (authority files) [2].

Πηγές: [1] Οδηγός Πολιτισμικής Τεκμηρίωσης και Διαλειτουργικότητας, ICS-FORTH και

[2] Πλαίσιο Οδηγιών Προδιαγραφών, Αρχών Διαλειτουργικότητας και Ανοικτών Δεδομένων

Συγχρονα Συστήματα Πληροφόρησης για την Έρευνα

Η ανάγκη για ποιοτική διαχείριση και αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας αποτελεί το βασικό κίνητρο για την ανάπτυξη των σύγχρονων συστημάτων πληροφόρησης για την έρευνα (Current Research Information Systems - CRIS). Ένα σύγχρονο σύστημα πληροφόρησης στην έρευνα καταγράφει, επεξεργάζεται και παρουσιάζει ως ανοικτά δεδομένα δείκτες και μετρήσεις σχετικές με την ερευνητική δραστηριότητα σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής της. Τα σύγχρονα συστήματα πληροφόρησης για την έρευνα αναπτύσσονται στην Ευρώπη από τον οργανισμό  EuroCRIS στο  Διοικητικό Συμβούλιο του οποίου συμμετέχει και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ).

Συλλογικός κατάλογος

 Ένας συλλογικός κατάλογος παρέχει τη δυνατότητα ευρετηρίασης και αναζήτησης των συλλογών και των δεδομένων πολλών επιμέρους ηλεκτρονικών καταλόγων (βιβλιογραφικών ή μη) από ένα ενιαίο σύστημα και γραφικό περιβάλλον. Στο περιβάλλον αυτό υπάρχουν δυνατότητες για προσδιορισμό συγκεκριμένων κριτηρίων αναζήτησης όπως π.χ. τοποθεσία, συγκεκριμένη συλλογή, θεματική κατηγορία, δημιουργό κλπ. για τον περιορισμό του όγκου των αποτελεσμάτων. Επίσης παρέχονται δυνατότητες διαχείρισης των αποτελεσμάτων μέσα από τον λογαριασμό κάθε χρήστη, ενημερώσεις για νέες καταχωρήσεις, ιστορικό αναζητήσεων κ.α. Συνήθη πρωτόκολλα που οι συλλογικοί κατάλογοι χρησιμοποιούν για την ανταλλαγή και την ομογενοποίηση των δεδομένων είναι τα Ζ39.50 και OAI-PMH. Μερικά αξιόλογα παραδείγματα συλλογικών καταλόγων είναι οι WorldCat Copac, Amicus, Openarchives.gr, Αργώ, Ζέφυρος.

Συλλογικός κατάλογος

Ένας συλλογικός κατάλογος παρέχει τη δυνατότητα ευρετηρίασης και αναζήτησης των συλλογών και των δεδομένων πολλών επιμέρους ηλεκτρονικών καταλόγων (βιβλιογραφικών ή μη) από ένα ενιαίο σύστημα και γραφικό περιβάλλον. Στο περιβάλλον αυτό υπάρχουν δυνατότητες για προσδιορισμό συγκεκριμένων κριτηρίων αναζήτησης όπως π.χ. τοποθεσία, συγκεκριμένη συλλογή, θεματική κατηγορία, δημιουργός, κλπ., για τον περιορισμό του όγκου των αποτελεσμάτων. Επίσης παρέχονται δυνατότητες διαχείρισης των αποτελεσμάτων μέσα από τον λογαριασμό κάθε χρήστη, ενημερώσεις για νέες καταχωρήσεις, ιστορικό αναζητήσεων κ.α. Συνήθη πρωτόκολλα που οι συλλογικοί κατάλογοι χρησιμοποιούν για την ανταλλαγή και την ομογενοποίηση των δεδομένων είναι τα Ζ39.50 και OAI-PMH. Μερικά αξιόλογα παραδείγματα συλλογικών καταλόγων είναι οι WorldCat Copac, Amicus, Openarchives.gr, Αργώ, Ζέφυρος.

Σύνθετη αναζήτηση

Δυνατότητα αναζήτησης με συνδυασμό πεδίων και προσδιορισμό φίλτρων («και», «ή», ακριβής όρος, κ.λπ).

Συντακτική Διαλειτουργικότητα

H διαλειτουργικότητα σε επίπεδο σύνταξης και δομής επιτρέπει σε διαφορετικά συστήματα να «διαβάζουν» σωστά τα δεδομένα που ανταλλάσουν μεταξύ τους. Αυτό προϋποθέτει τα εξής:χρήση κοινής γλώσσας για την κωδικοποίηση των μεταδεδομένων σε συντακτικό επίπεδο (π.χ. XML), χρήση κοινών σχημάτων μεταδεδομένων (π.χ. Dublin Core, MODS, CDWA, EAD, κλπ.) και  κωδικοποίηση των τιμών των δεδομένων σύμφωνα με ένα κοινό πρότυπο (για παράδειγμα, οι ημερομηνίες να αναγράφονται με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα συστήματα).

Πηγή: Wikipedia

Τεκμήριο

Είναι μια πληροφοριακή πηγή σε οποιαδήποτε φυσική μορφή που μπορεί να ταξινομηθεί και να περιγραφεί, για παράδειγμα, ένα βιβλίο, μια επιστολή, μια φωτογραφία, μία καταγραφή ήχου, μία ταινία, ένα άγαλμα.

Τεκμηρίωση στο αποθετήριο

Η διαδικασία συμπλήρωσης της φόρμας τεκμηρίωσης με τα πεδία μεταδεδομένων για κάθε τεκμήριο.

Τεκμηριωτής

Εγγεγραμμένος χρήστης με δικαιώματα απόθεσης τεκμηρίων και συμπλήρωσης της φόρμας τεκμηρίωσης.

Τεχνολογίες web 2.0

Ο όρος Web 2.0 (Ιστός 2.0), χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη "δεύτερη γενιά" υπηρεσιών του Παγκόσμιου Ιστού. Η τεχνολογία web 2.0 διευκολύνει την αλληλεπίδραση μεταξύ των χρηστών και τη συνεργασία για τον διαμοιρασμό περιεχομένου. Πρόκειται για τεχνολογία που θέτει ως επίκεντρο τον χρήστη, ο οποίος μπορεί να παρεμβαίνει και να διαμορφώνει το περιεχόμενο ιστοσελίδων μέσω διαδραστικών εφαρμογών. Χαρακτηριστικές εφαρμογές του Web 2.0 είναι τα κοινωνικά μέσα (youtube), οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης (facebook, twitter κ.ά.) τα wiki, τα blog και πλήθος άλλων εφαρμογών. Μέσα από εξειδικευμένα εργαλεία, όπως η αναζήτηση (search), το tag, η παράθεση links ή το authoring,  οι χρήστες μπορούν να δημιουργήσουν ψηφιακό περιεχόμενο αλλά και να ανανεώσουν, να μοιραστούν ή  να διαγράψουν το περιεχόμενο που δημιούργησαν. Οι εφαρμογές αυτές ενδυναμώνουν τον ρόλο του χρήστη στη διαμόρφωση και διακίνηση της πληροφορίας.

Υπηρεσία OpenABEKT

Είναι η υπηρεσία του ΕΚΤ που αφορά την ολοκληρωμένη αυτοματοποίηση και οργάνωση βιβλιοθηκών, καθώς και τη διάθεση βιβλιογραφικών δεδομένων, βασισμένη σε διεθνή πρότυπα και κανόνες. Εξασφαλίζει στους ενδιαφερόμενους φορείς τη δυνατότητα να διαμορφώσουν ένα καινοτομικό και βιώσιμο σύστημα διαχείρισης βιβλιοθηκών για την οργάνωση, διαχείριση, διάθεση και απόθεση των βιβλιογραφικών δεδομένων, προσαρμοσμένο στις ανάγκες τους. Επίσης, παρέχει εύχρηστες λειτουργίες για τη διαχείριση χρηστών και τον διαδανεισμό μεταξύ βιβλιοθηκών.

Υπηρεσία αποθετηρίων SaaS

Είναι η υπηρεσία του ΕΚΤ που υποστηρίζει την οργάνωση, διαχείριση, διάθεση και αποθήκευση του ψηφιακού περιεχομένου που διαθέτει κάθε φορέας με προτυποποιημένο τρόπο. Η Υπηρεσία Αποθετηρίου SaaS παρέχει στον κάθε φορέα τη δυνατότητα να δημιουργήσει το δικό του αποθετήριο, με ημι-αυτοματοποιημένο τρόπο, μέσω διαδικτύου, ανεξαρτήτως του λειτουργικού συστήματος που διαθέτει, χωρίς να απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις από το προσωπικό του.

Υπηρεσία Ενιαίας Αναζήτησης

Πρόκειται για ένα σύστημα ανάκτησης πληροφοριών που επιτρέπει στους χρήστες να αναζητούν βιβλία, άρθρα περιοδικών, καθώς και ηλεκτρονικές πηγές, όπως ηλεκτρονικά αρχεία και ιστοσελίδες. Η αναζήτηση πραγματοποιείται μέσω μίας λειτουργίας και σε ένα ενιαίο περιβάλλον εργασίας με αποτέλεσμα ο χρήστης να αποφεύγει πολλαπλές ξεχωριστές αναζητήσεις σε βιβλιογραφικές βάσεις δεδομένων και μηχανές αναζήτησης στο Web χωριστά.

Πηγή: Online Dictionary for Library and Information Science

Υπηρεσίες Κοινωνικής Δικτύωσης

Οι υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης είναι διαδικτυακές υπηρεσίες που επιτρέπουν στους χρήστες να διατηρούν ένα δημόσιο προφίλ, να διαρθρώνουν και να αναπτύσσουν το δίκτυο επαφών τους και να μοιράζονται ψηφιακό περιεχόμενο.  Η παρουσία του ΕΚΤ στις σελίδες των μεγαλύτερων κοινωνικών δικτύων (facebook, twitter κ.ά.) επιτρέπει την κοινωνική δικτύωση για τους χρήστες του ΕΠΣΕΤ και τους προσφέρει τη δυνατότητα να επικοινωνούν άμεσα με τον οργανισμό, να ενημερώνονται για τις δράσεις του έργου, αλλά και να συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση του περιεχομένου και των δράσεων του ΕΠΣΕΤ.

 

Υπηρεσίες Προστιθέμενης Αξίας

Ο όρος "υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας" χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις πρόσθετες υπηρεσίες που συμπληρώνουν μια προσφορά βασικών υπηρεσιών από μια εταιρεία ή ένα οργανισμό, και οι οποίες, ωστόσο, δεν είναι τόσο ζωτικής σημασίας ή αναγκαίες για τη λειτουργία των βασικών υπηρεσιών. Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται στο τομέα της βιομηχανίας και ιδιαίτερα στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών.

 

 

Υποδομές SaaS του ΕΚΤ

Είναι η υπηρεσία Αποθετηρίων και η υπηρεσία OpenABEKT.

Υπολογιστικό Νέφος (Cloud Computing)

Υπολογιστικό Νέφος ονομάζεται η  κατ' αίτηση διαδικτυακή κεντρική διάθεση υπολογιστικών πόρων (όπως δίκτυο, εξυπηρετητές, εφαρμογές και υπηρεσίες) με υψηλή ευελιξία, ελάχιστη προσπάθεια από τον χρήστη  και υψηλή αυτοματοποίηση [1].

Στο Υπολογιστικό Νέφος η αποθήκευση, η επεξεργασία και η χρήση δεδομένων, λογισμικού και υπηρεσιών γίνεται διαδικτυακά, μέσω απομακρυσμένων υπολογιστών σε κεντρικά Datacenter. Υπηρεσίες όπως η κατ' αίτηση παροχή εικονικών μηχανών, το διαδικτυακό ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ή τα κοινωνικά δίκτυα συχνά βασίζονται στην τεχνολογία του Υπολογιστικού Νέφους.

Οι χρήστες εξοικονομούν πόρους από την αγορά και συντήρηση λογισμικού, τη συντήρηση ακριβών εξυπηρετητών και εγκαταστάσεων αποθήκευσης δεδομένων.  Το SaaS (Software as a Service) αποτελεί μια από τις εκδοχές του Υπολογιστικού Νέφους και αναφέρεται σε Λογισμικό που προσφέρεται διαδικτυακά ως Υπηρεσία στο Νέφος. [2], [3].

Πηγές: [1] NIST,

[2] Ευρωπαϊκή Επιτροπή, [3] Wikipedia

Φάσεις του ΕΠΣΕΤ

Αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης δυναμικής πορείας, η ανάπτυξη του ΕΠΣΕΤ ξεκίνησε το 1996. Η πρώτη φάση του ΕΠΣΕΤ (1996-2000, Β' ΚΠΣ) εγκαινιάζει τη συνεργασία με την εγχώρια και διεθνή ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα. Κατα κύριο λόγο επικεντρώνεται στη συλλογή και οργάνωση του ψηφιακού περιεχομένου μέσα από στρατηγικές συνεργασίες με φορείς -κατόχους περιεχομένου και την χρήση των νέων Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών. Αναπτύσσεται έτσι η ψηφιακή βιβλιοθήκη του ΕΚΤ και ψηφιοποιείται μεγάλος όγκος δεδομένων από εθνικά αρχεία. Παράλληλα, σχεδιάζεται το πληροφοριακό σύστημα για την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων και ο ελληνικός κόμβος της CORDIS. Οι ηλεκτρονικές υποδομές επεκτείνονται στη δεύτερη φάση του ΕΠΣΕΤ (2001-2009, Γ' ΚΠΣ). Αυτά τα χρόνια λειτουργούν για πρώτη φορά τα ηλεκτρονικά αποθετήρια Ήλιος, Πανδέκτης και Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών, και εκδίδονται 5 ηλεκτρονικά επιστημονικά περιοδικά. Σήμερα, οι δράσεις της τρίτης φάσης του έργου (2010-2014, ΕΣΠΑ) θέτουν ως προτεραιότητα την ανάπτυξη ψηφιακού περιεχόμενου που παράγεται από τους ίδιους τους χρήστες και διανέμεται στο διαδίκτυο μέσω της τεχνολογίας web 2.0 και των κοινωνικών δικτύων.

 

Φόρμα τεκμηρίωσης

Ημι-αυτοματοποιημένη δικτυακή φόρμα με έτοιμα πεδία μεταδεδομένων τα οποία συμπληρώνει ο τεκμηριωτής.

Φόρτωση αρχείου τεκμηρίου

Η απόθεση στο αποθετήριο ενός ψηφιακού αρχείου που έχει τεκμηριώσει ο χρήστης.

Ψηφιακή Σύγκλιση

Πρόκειται για ένα εθνικό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα το οποίο υλοποιείται κατά την προγραμματική περίοδο 2007-2013 και που έχει ως στόχο να αναδείξει τις αναπτυξιακές κατευθύνσεις και να εξειδικεύσει τη στρατηγική, τα μέσα και τις παρεμβάσεις για την αποδοτική και βιώσιμη αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην ελληνική οικονομία. Μερικές από τις οριζόντιες τεχνολογικές παρεμβάσεις που υιοθετούνται στο πλαίσιο υλοποίησης του Ε.Π. "Ψηφιακή Σύγκλιση" αφορούν: ανοικτά δεδομένα, διαφάνεια, υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας στον πολίτη, διαλειτουργικότητα, πολυκαναλική διάθεση, αξιοποίηση δεδομένων κ.ά. Η παρούσα φάση του ΕΠΣΕΤ χρηματοδοτείται στο πλαίσιο του Ε.Π. "Ψηφιακή Σύγκλιση" (ΕΣΠΑ, με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης - Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης).

Πηγή: Ψηφιακή Σύγκλιση

Ψηφιακό Αποθετήριο

Πρόκειται για εφαρμογή ή σύστημα που χρησιμεύει στην ηλεκτρονική απόθεση, διαχείριση και ανάδειξη ψηφιακού περιεχομένου (ήχου, στατικής και κινούμενης εικόνας, βίντεο, τρισδιάστατων αναπαραστάσεων και κειμένων) που χρήζουν μακροχρόνιας διατήρησης. Μπορεί να προσφέρει μεταξύ άλλων, υπηρεσίες αναζήτησης, πλοήγησης, πρόσβασης στο περιεχόμενο μέσω μονίμων προσδιοριστών, κατάθεσης και διαχείρισης περιεχομένου καθώς και ασφαλούς διαφύλαξης και διατήρησης του ψηφιακού υλικού. Επιτρέπει την πραγματοποίηση μίας σειράς λειτουργιών όπως την αντιστοίχηση μεταδεδομένων με διεθνή πρότυπα, τη διάθεση του περιεχομένου σε διαφορετικές πλατφόρμες και τη διαχείριση των πνευματικών δικαιωμάτων του υλικού.

Ψηφιακό Περιεχόμενο

Με τον όρο "Ψηφιακό Περιεχόμενο" αναφερόμαστε στην ψηφιακή πληροφορία που διατίθεται σε ποικιλία μορφών (κείμενα, οπτικοακουστικό υλικό κ.λπ.). Χαρακτηριστικά,στοιχεία για τη διαχείριση του ηλεκτρονικού περιεχομένου είναι η μορφή του, το μέγεθος, η συχνότητα ανανέωσης και προσαρμογής του, η κρισιμότητα, η σημασία του, η διαβαθμισμένη πρόσβαση σε αυτό, οι ανάγκες διανομής του, οι τρόποι ανάγνωσής του και η συμβατότητά του με άλλες μορφές περιεχομένου. Σε μια εποχή που η ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών σε αξιόπιστο, ποιοτικό ψηφιακό περιεχόμενο  γίνεται ολοένα και πιο αναγκαία προϋπόθεση για τη συλλογική πρόοδο, στο ΕΠΣΕΤ μας απασχολούν κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τη διάθεση της επιστημονικής πληροφορίας ως δημόσιο αγαθό αλλά και τη μακροχρόνια διατήρησή της μέσα από εξελιγμένα πληροφοριακά συστήματα. Το ηλεκτρονικό περιεχόμενο στο δικτυακό τόπο του ΕΠΣΕΤ αποτελείται από υλικό των αποθετηρίων, των εκδόσεων και των ψηφιακών βιβλιοθηκών και εμπλουτίζεται σε συνεχή βάση.

 

Ψηφιακός Πολιτιστικός Πόρος

Είναι η μονάδα τεκμηρίωσης η οποία περιλαμβάνει ένα ή περισσότερα ψηφιακά αρχεία - αντικείμενα («πλήρη κείμενα», εικόνες, πολυμεσικό υλικό), τα οποία περιγράφονται σε βάθος με επιστημονικό τρόπο, από σχετικά μεταδεδομένα. Ειδικότερα ο μοναδιαίος τεκμηριωμένος ψηφιακός πολιτιστικός πόρος δομείται γύρω από το ψηφιακό αντικείμενο, το οποίο αποτελείται από το ψηφιακό σώμα του κυρίως τεκμηρίου (πλήρες κείμενο, εικόνα, κ.α.), τα περιγραφικά μεταδεδομένα και τη σημασιολογική τους ερμηνεία που τα συνοδεύει. Ο ψηφιακός πολιτιστικός πόρος και το ψηφιακό περιεχόμενο που απαρτίζει μπορεί να προέρχεται είτε από ψηφιοποίηση είτε από υλικό που έχει δημιουργηθεί εξαρχής σε ηλεκτρονική μορφή (born-digital).

Πηγή: Προδιαγραφές Διαλειτουργικότητας

Ψηφιοθήκη ΕΠΣΕΤ

Η Ψηφιοθήκη του Εθνικού Πληροφοριακού Συστήματος Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΠΣΕΤ) βρίσκεται στον δικτυακό τόπο του ΕΠΣΕΤ και λειτουργεί ως ένα κεντρικό σημείο στο οποίο κανείς μπορεί να βρει ταξινομημένα κείμενα με τις μελέτες και εκδόσεις που παράγει το έργο, ποικιλία εγγράφων σχετικά με το ΕΠΣΕΤ και τις ερευνητικές υποδομές στην Ευρώπη, εργασίες, παρουσιάσεις και πλούσιο ηλεκτρονικό υλικό σχετικό με τις δράσεις του ΕΠΣΕΤ.